Toen ik als kind met mijn ouders naar Scheveningen ging, maakte de pier altijd veel indruk op mij. Een lange wandelpromenade die daar, ogenschijnlijk onaantastbaar, midden in de branding staat. Als we gingen ‘pierewaaien’ dan liepen we naar het uiterste puntje en dan keek je, hoog boven het water, over de zee uit. Onder je sloegen de golven tegen de betonnen zuilen en je ervaarde daar, met al je zintuigen tegelijkertijd, de tomeloze kracht van de zee en de wind.
Alhoewel de Pier al vele stormen heeft doorstaan gaf de pier mij ook altijd een indruk van vergane glorie. Het gaf een gevoel dat het er ooit heel druk was geweest maar dat die tijden inmiddels ver achter ons lagen. Een speelhal waar nooit iemand te vinden was en een winkel waar je een foto kon laten printen op een t-shirt gaven het destijds een hele armoedige uitstraling met een vleugje melancholiek. De pier heeft in zijn bestaan ook vele tragediën gekend en toen ik daar als kind met de wind in mijn gezicht onder de indruk was van de kracht van de natuur, zat de pier net op één van zijn vele dieptepunten.
Wat veel Hagenaars niet meer weten is dat dit de tweede pier is die Scheveningen heeft gekend. De eerste pier bevond zich recht achter het Kurhaus en heette het Wandelhoofd Koningin Wilhelmina. Deze is gebouwd in 1901 en had een statige uitstraling. Het entreegeld van ƒ 0,15 zal ook een hoge drempel zijn geweest voor de gemiddelde Haagse burger waardoor deze eigenlijk alleen bezocht werd door de aristocraten en de bougeoisie van het Haagse zand. Vanaf het Kurhaus was er een brug over de boulevard en aan het eind van de wandelpromenade bevond zich een paviljoen dat gebruikt werd voor muziek- en toneelvoorstellingen. Tussen 1901 en 1940 waren de gloriejaren van de Scheveningse pier en in mijn fantasie flaneerden de dames en heren van stand in prachtige kleding over de pier naar het paviljoen om een voorstelling bij te wonen en natuurlijk ook om gezien te worden.
(Bron: Haags Gemeentearchief)
Vanwege zijn strategische positie in zee, werd de pier in de tweede wereldoorlog bezet door de Duitsers. Het paviljoen werd gebruikt als opslag en er werd afweergeschut op de pier geplaatst tegen de geallieerden. In 1943 is er brand uitgebroken in het paviljoen waarna de Duitsers de eerste pier hebben afgebroken om te voorkomen dat deze door de geallieerden gebruikt werd als landingsplaats.
In 1959 is men gestart met de bouw van de tweede Scheveningse pier als onderdeel van de wederopbouw van Nederland na de tweede wereldoorlog en deze werd in 1961 geopend door prins Bernhard van Oranje. Omdat men de betonnen constructie niet vond passen bij het statige Kurhaus is deze in het verlengde van de Zwolsestraat gebouwd, een paar honderd meter noordelijker van de oorspronkelijke plek. In het eerste jaar van de opening waren er meer dan twee miljoen bezoekers maar dat werden er in de jaren daarna steeds minder. Veel Hagenaars zullen zich ook het vierde eiland nog wel kunnen herinneren die in 1964 gebouwd is en met een loopbrug aan het zonne-eiland (rechts op de foto) was verbonden. Als je het aan de gemiddelde Scheveninger vraagt hadden ze dat nooit moeten doen.
Op de pier waren er door de jaren heen talloze attracties te vinden zoals de Onderwaterwonderwereld op het vierde eiland. Alhoewel er veel geld in is geïnvesteerd voelde dit voor mij als kind toch altijd wat tragisch, goedkoop en hopeloos aan. Het aantal bezoekers begon ook sterk af te nemen en door een aantal faillissementen en een verminderde interesse van aandeelhouders om in de pier te investeren raakte de pier steeds verder in verval. Het vierde eiland werd al gauw gesloten voor het publiek. Eind jaren 80 was de pier een trieste aanblik van gesloten winkels en achterstallig onderhoud wat het gevolg was van deze vervlogen interesse. Daarnaast werd het voortbestaan van de pier ernstig bedreigd door betonrot in de fundering.
In 1991 heeft het van der Valk concern de pier overgenomen voor het symbolische bedrag van ƒ 1.- waarna zij met de renovatie van de inmiddels zwaar vervallen pier zijn begonnen. De pier werd overdekt en de betonnen pijlers werden gerenoveerd maar alhoewel het bekende bedrijf met de toekan meer dan 20 miljoen euro in de Pier heeft geïnvesteerd waren de werkzaamheden in 2001 nog steeds niet afgerond. Na de eerdere grote branden in 1968 (door een achteloze patatbakker) en 1994 (door baldadige jongeren) brak er in 2011 wederom een grote brand uit waardoor er grote schade aan de door het van de Valk concern gexploiteerde amusementshal ontstond. In 2013 heeft het concern de pier failliet verklaard waarna deze geveild zou worden. Deze veiling is, vanwege gebrek aan belangstelling, niet doorgegaan. Er werd werd wederom gevreesd voor het voortbestaan en de pier werd op last van de gemeente Den Haag op vrijdag 11 oktober 2013 gesloten omdat het gebouw niet brandveilig was en omdat een deel van het wandeldek aangetast was. Het zag er niet best uit voor de toekomst van de pier.
In oktober 2014 kwam het verlossende woord. De pier is verkocht aan een aantal investeringsbedrijven en werd, na een grote renovatie, in het voorjaar van 2015 weer opengesteld voor het publiek en er was een plan om het in ieder geval tot 2020 te exploiteren. In 2016 is het grote reuzenrad Skyview geopend en is het grotendeels vergane vierde eiland afgevoerd. De betonnen pilaren werden door Akzo Nobel van een kleurtje voorzien die nu alle kleuren van de regenboog hebben gekregen. Nu lijkt de pier weer iets van zijn oude allure terug te hebben gevonden maar gezien de dramatische geschiedenis van de pier en de huidige crisis vraag ik me af voor hoe lang.